9 maja 2023 r. Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnie o zgodności z Konstytucją RP obowiązku szczepień u dzieci. Wyrok, który ma zostać ogłoszony o godz. 9:30, jest odpowiedzą na skargę złożoną w 2019 r. przez matkę ukaraną grzywną za niepoddanie swoich dzieci szczepieniom ochronnym. Fundacja Życie i Rodzina zgłosiła się do sprawy jako amicus curiae.
Powiązania szczepionek ze zbrodnią aborcji
Poniżej przedstawiamy opinię prawną Fundacji Życie i Rodzina przekazaną składowi orzekającemu Trybunału Konstytucyjnego. Opinia ta została włączona do akt skargi konstytucyjnej sygn. akt SK 81/19. Włączając się w sprawę podkreślamy, że przymus szczepień łamie zasadę wolności sumienia ze względu na fakt, że do produkcji szczepionek wykorzystuje się linie płodowe z aborcji. Przykładem jest szczepionka MMR i Priorix przeciw odrze, śwince i różyczce. Do „izolacji samego wirusa” różyczki rozkrojono aż 67 abortowanych nienarodzonych dzieci!
Opinia Prawna Fundacji Życie i Rodzina (amicus curiae) w sprawie SK 81/19
Niniejsza opinia amici curiae dotyczy sprawy rozpoznawanej przez Trybunał Konstytucyjny pod sygnaturą: SK 81/19. Fundacja Życie i Rodzina (dalej zwana Fundacją) zgodnie ze swoją działalnością statutową działa w kwestiach dotyczących ochrony życia, co wynika z załączonego do opinii statutu Fundacji oraz z faktów notoryjnych, dostępnych powszechnie. Tym samym należy stwierdzić, iż Fundacja ma uprawnienie do przedstawienia opinii w przedmiotowej sprawie.
Opinia przyjaciela sądu (amicus curiae) to znana w praktyce sądów zagranicznych i stosowana również w kilkudziesięciu sprawach w Polsce, forma wyrażania przez organizacje pozarządowe opinii prawnej w postępowaniach sądowych, w przypadku, gdy w związku z celami działalności takiej organizacji zachodzi taka potrzeba. Opinia przyjaciela sądu ma na celu przedstawienie szczególnego poglądu organizacji społecznej na sprawę rozpatrywaną przed sądem lub trybunałem, któremu taka opinia jest przedstawiana. Amicus curiae pomaga w kompleksowym rozpoznaniu sprawy, z uwzględnieniem argumentów oraz poglądów, które niekoniecznie mogą być przedstawiane przez strony w postępowaniu, a które leżą w gestii zainteresowań organizacji pozarządowej.
W sprawie SK 81/19 przedmiotem badania przez Trybunał Konstytucyjny jest zbadanie zgodności:
1) art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b oraz 17 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
z art. 2 oraz art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP,
2) § 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych
z art. 2 Konstytucji RP oraz art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP,
3) art. 17 ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w związku z § 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych
z art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 w związku z art. 87 Konstytucji RP.
W ocenie Fundacji ww. przepisy powinny zostać uznane za niezgodne z Konstytucją RP. Podkreślenia wymaga, że wskazane przepisy nie tylko naruszają wolności i prawa obywatelskie ale również wpływają na kwestie moralno-etyczne stosowania szczepionek uzyskiwanych z linii ludzkich komórek zarodkowych. Aktualnie nie podlega dyskusji, że szczepionki MMR i Priorix (obie przeciwko odrze, śwince i różyczce) wykorzystują linie ludzkich komórek zarodkowych. Jako przykład potwierdzający powyższe stwierdzenie można wskazać choćby ulotkę do szczepionki MMR i następujące informacje: W pkt. 6 ulotki czytamy, że „wirus różyczki, szczep Wistar RA 27/3″ był „namnażany w hodowli ludzkich diploidalnych fibroblastów płucnych WI-38″. Z powstaniem tej szczepionki nie wiąże się jedynie aborcja dokonana w celu stworzenia samej linii komórkowej WI-38 – bo taki cel, choć nie przyświecał matce to jednak przyświecał naukowcowi L. Hayflickowi, który tę linię komórkową stworzył. Do, jak to określono, „izolacji samego wirusa” różyczki rozkrojono 67 nienarodzonych dzieci. W abortowanym dziecku z przypisanym numerem 27 wreszcie to się udało. Stąd oznaczenie jakie widnieje na ulotce tj. „RA 27/3″ oznacza właśnie R różyczkę (ang. rubella), A – aborcję, 27 – dwudzieste siódme abortowane dziecko, 3 – eksplantat z trzeciej tkanki. Podobna sytuacja dotyczy drugiej dostępnej na polskim rynku szczepionki przeciwko odrze, śwince, różyczce tj. szczepionki Priorix. Jak czytamy w ulotce, w jej składzie znajdują się, podobnie jak w składzie szczepionki MMR, żywe, atenuowane wirusy różyczki.
W ocenie Fundacji nie sposób uznać, iż przymuszanie do przyjmowania szczepionek, których pochodzenie związane jest z dokonywaniem aborcji jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Należy wskazać, że przepisy te są niezgodne nie tylko z wymienionymi powyżej przepisami art. 2, 47, 31 ust 3 Konstytucji RP oraz art 87 Konstytucji RP (o których mowa w skardze i których uzasadnienie zostało tam szeroko przytoczone) ale również z art. 53 Konstytucji gwarantującym wolność sumienia i wyznania:
1. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.
2. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują.
3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio.
4. Religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być naruszona wolność sumienia i religii innych osób.
5. Wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób.
6. Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.
7. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
będącym w swej treści i istocie zbliżonym również do art. 10 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej:
1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i religii. Prawo to obejmuje wolność zmiany religii lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania, indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej religii lub przekonań poprzez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i uczestniczenie w obrzędach.
2. Uznaje się prawo do odmowy działania sprzecznego z własnym sumieniem, zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa.
Ponadto, w ślad za wyrażoną powyżej argumentacją należy podkreślić, iż z pola widzenia nie może umykać również treść art. 32 Konstytucji RP stanowiąca o zasadzie równości i zakazie dyskryminacji:
1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Przymuszanie kogokolwiek do działania wbrew własnemu sumieniu, moralności i wartościom etycznym należy uznać za oczywisty przejaw dyskryminacji.
Obecnie klauzulę sumienia wiąże się głównie z aborcją i eutanazją. Argumentacja z tym związana odnosi się przede wszystkim do ochrony życia i zdrowia ludzkiego, do tak podstawowych zasad etycznych jak nie zabijaj czy nie wyrządzaj szkody drugiemu. W mniejszym stopniu sprzeciw sumienia łączy się ze szczepieniami, mimo że obecnie dostępnych jest wiele szczepionek, których produkcja czy badania nie były wolne od powiązania z aborcją. Wolność postępowania według sumienia jest gwarantowana przez konstytucje wielu krajów, w tym Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. Co więcej, nowoczesne standardy opieki zdrowotnej wymagają dobrowolnej i świadomej zgoda chorego na podjęcie terapii. Osoba chora ma prawo odmówić terapii nawet wtedy, gdy brak leczenia zagraża jej życiu, gwarantuje to art. 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta: Pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9. Nie wytrzymuje więc krytyki pogląd stanowiący o tym, że osoba może odmówić leczenia, ale nie może odmówić szczepienia, szczególnie jeśli jest to nie tylko „zdarzenie medyczne” ale również godzi to w jej wartości moralne lub etyczne. Stanowi to wyraz próby łamania sumienia ludzkiego i zaprzecza wszelkim konstytucyjnym zapewnieniom o prawach i wolnościach jednostki w demokratycznym państwie prawa.
Nie podlega dyskusji, że działania paternalistyczne w relacji lekarz – pacjent czy też szerzej państwo – obywatel mogą stanowić tylko swoisty wyjątek w procesie udzielania świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny, a nigdy nie mogą być regułą. Każdy przypadek takiego działania wymaga wskazania, że opinia pacjenta o postępowaniu terapeutycznym jest niedostępna (np. pacjent jest nieprzytomny), nieistotna, „zasadniczo i nieusuwalnie błędna” (np. gdy pacjent jest niedojrzały lub cierpi na tak poważne zaburzenia psychiczne lub deficyty intelektualne, że nie potrafi rozpoznać, na czym polega jego dolegliwość lub w jaki sposób można jej zaradzić). Podkreślić należy, że gdy nie zachodzi żadna z wymienionych racji, akt paternalizmu lekarza lub osoby wykonującej inny zawód medyczny stanowi dowód jedynie bezpodstawnego przekonania o wyższości jego własnej opinii o dobru pacjenta nad opinią chorego, co pozostaje w sprzeczności z regułami prawnymi oraz deontologicznymi. Takie przekonanie osób wykonujących zawody medyczne nie może uzasadniać odstąpienia od zabiegania o świadomą zgodę pacjenta.
Komentowany artykuł przyjmuje – w płaszczyźnie polskiego prawa medycznego – solidnie już ustaloną zasadę, że żadnego świadczenia zdrowotnego (interwencji) nie można nikomu narzucić bez jego zgody. Pacjent powinien zatem mieć prawo do udzielania zgody na każde świadczenie zdrowotne (interwencję) w stosunku do swojej osoby bądź do odmowy jej udzielenia. Reguła ta decyduje o autonomii pacjenta w jego relacji z podmiotami udzielającymi świadczeń zdrowotnych i prowadzi do ograniczenia podejścia paternalistycznego.
Artykuł 41 ust. 1 Konstytucji RP gwarantuje każdemu nietykalność osobistą i wolność osobistą, zastrzegając, że pozbawienie lub ograniczenie wolności może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonym w ustawie. Pojęcie wolności osobistej charakteryzuje się jako możliwość podejmowania przez jednostkę decyzji zgodnie z własną wolą, dokonywania swobodnego wyboru postępowania w życiu publicznym i prywatnym, nieograniczonego przez inne osoby. Wolność jednostki – w świetle obowiązujących standardów konstytucyjnych – postrzegana jest jako fundamentalna wartość społeczeństwa demokratycznego, przysługująca jednostce z natury, niepodważalna i niezbywalna, będąca źródłem rozwoju jej osobowości, pomyślności osobistej i postępu społecznego. Sąd Najwyższy, odwołując się do przepisów art. 17 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, podkreślił, że w demokratycznym państwie prawnym wolność, w tym także wolność życia prywatnego oraz autonomia dokonywanych wyborów, jest chroniona w sposób szczególny, jako jedna z fundamentalnych zasad współczesnej doktryny praw człowieka, powierzona specjalnej opiece państwa przez Konstytucję RP w art. 41 ust. 1 i art. 47. (por. komentarz do ustawy o prawa pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, red. D. Karkowska, WKP 2021, dostęp system informacji prawnej LEX na dzień 11 kwietnia 2023 roku).
Skoro więc przedstawione powyżej stanowisko jest niekwestionowane tak w doktrynie jak i judykaturze, a ponadto wynika nie tylko z rodzimych przepisów prawa, ale również z prawa międzynarodowego nadal nie sposób wytłumaczyć i zrozumieć jak państwo może narzucać obywatelowi konieczność szczepienia preparatem, w którego składzie znajdują się komórki abortowanych dzieci.
Jako kolejny przykład porównawczy można wskazać ugruntowane przeświadczenie, iż przynależność do określonego wyznania i przyjęte w związku z tym przez daną osobę przekonania moralne mogą mieć wpływ na sposób realizacji powszechnego obowiązku służby wojskowej (w drodze tzw. służby zastępczej), o ile zostanie wykazane, że system wartości i przekonań związany z daną religią wyklucza możliwość odbywania służby wojskowej bez narażania osoby na zasadniczy konflikt wewnętrzny. Skoro więc dopuszcza się ze względów religijnych zaniechanie pewnych powszechnych praktyk (w tym przypadku wojskowych) to oczywistym być powinno, że zmuszenie osób wprost sprzeciwiających się aborcji i popierających ochronę życia od poczęcia do stosowania szczepionek, których pochodzenie okupione jest życiem dzieci nienarodzonych jest – po raz kolejny – zaprzeczeniem podstawowych zasad prawa naturalnego, prawa powszechnie obowiązującego i zaprzeczeniem przyrodzonej godności osoby ludzkiej. Tym samym – końcowo – nie należy przejść obojętnie również wobec treści art. 30 Konstytucji RP odnosząc się do przedmiotowej sprawy, który stanowi: Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.
Przytoczona argumentacja oraz fakt, jak wiele przepisów konstytucyjnych świadczyć ma o wolności sumienia i wyznania, o prawie do życia w zgodzie z sumieniem i moralnością etc. wskazuje, iż przepisy, których dotyczy przedmiotowe postępowanie powinny zostać uznane za niezgodne z Konstytucją RP.
Co prawda Trybunał Konstytucyjny zgodnie z art. 67 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym jest związany zakresem zaskarżenia nie zmienia to faktu, że zgodnie z art. 69 tejże ustawy jest też zobowiązany do zbadania wszystkich istotnych okoliczności w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy. Tym samym argumentacja powyższa powinna znajdować się w polu widzenia składu orzekającego.
